Criterium 6: lokale en duurzame voeding

Het zesde criterium vereist het opzetten van een initiatief rond lokale en duurzame voeding. Om FairTradeGemeente te worden, lanceert men in de gemeente een initiatief dat lokale consumptie en productie van duurzame producten aanmoedigt: zowel thuis, als op de werkvloer en op openbare plaatsen. Er wordt over dit initiatief duidelijk gecommuniceerd. Om de titel te behalen én te behouden wordt een meerjareninitiatief of jaarlijks een kortlopend project opgestart.

Het 6de criterium is uniek in de Belgische campagne. De campagne Fairtrade Towns startte in 2000 in Groot-Brittannië met 5 criteria, die in alle overige landen wereldwijd werden overgenomen. België voegde als eerste een 6de criterium toe, waarbij de campagne werd doorgetrokken naar de lokale voedselketen.

Met het zesde criterium trachten we een brug te slaan tussen Noord en Zuid, en de landbouwers wereldwijd te ondersteunen. Bepaalde producten kunnen geproduceerd worden in onze streek, en die consumeren we dan ook graag lokaal. Andere producten kunnen echter uitsluitend in een uitheems klimaat geproduceerd worden, en ook voor deze boeren en producten willen we een correcte prijs betalen.

Zo gaat jouw gemeente aan de slag met criterium 6 

Het nieuwe verhaal, Fair Trade Begint Hier, betekent een stimulans om de eerlijke, lokale en duurzame initiatieven samen te brengen. In sommige gemeenten wordt geëxperimenteerd met een Buurderij in de Wereldwinkel, met Voedselteam-pakketten in de Wereldwinkel, met boerenmarkten waar ook eerlijke producten te vinden zijn, met producten waar korte keten en eerlijke ingrediënten samen in verwerkt zijn, enzovoort. Hier ligt voor veel gemeenten een kans om bestaande of nieuwe initiatieven sterker te maken en om nieuwe mensen warm te maken voor de acties. 

FairTradeGemeente wil inspireren en gemeenten motiveren om initiatieven te kiezen die het best passen bij hun context, waarin eerlijke handel en lokale duurzame voedingl samenkomen. Hieronder vind je concrete voorbeelden van enkele FairTradeGemeenten:

  • Doe mee aan het Food.Film.Fest een filmfestival met als thema ‘een andere kijk op voesdsel’, een initiatief van Voedsel Anders, de koepel van de agro-ecologie waar ook Faire Gemeente lid van is.  Organiseer samen met lokale, duurzame en ecologische voedselproducenten een of meerdere filmvertoningen in je Faire Gemeente.
  • Werk samen met de dienst Lokale Economie van de gemeente.
  • Een fairtradeontbijt, met de helft lokale appelsap en de andere helft fairtradesinaasappelsap.
  • Fietsroute langs lokale boeren en fairtradehandelaren. Fiets bijvoorbeeld langs de lokale perenboer en spring daarna binnen in de lokale Oxfam Wereldwinkel.
  • Is er een markt of event in jouw gemeente: breng daar fair trade en lokale duurzame voeding in de aandacht
  • Een stempelkaart tijdens de Week van de Fair Trade: verzamel 6 stempels bij lokale handelaars voor fairtrade- of lokale producten, en krijg een proevertjespakket of maak kans op een bon ter waarde van 100 euro.
  • Handelszaken en horeca overtuigen om met fairtrade- en lokale bioproducten te werken.
  • Een uitwisseling tussen winkels, bv. een rek met een aanbod van korteketenproducten in de Oxfam Wereldwinkel en een rek met wereldwinkelproducten in de hoevewinkel van de boer.
  • Zoek synergieën tussen lokale evenementen: een Repair Café + korte keten + fairtrademarkt.
  • Ontdek in onze inspiratiegids hoe gemeenten aan de slag gaan met het 6e criterium

Het aanbod van onderstaande organisaties kan interessant zijn voor jouw gemeente:

Rikolto

Rikolto (Vredeseilanden) ontwikkelt lokale voedselstrategieën. In vier stappen rollen ze samen met steden en gemeenten een strategie uit om het lokale landbouw- en voedingssysteem duurzamer te maken. Een lokale voedselstrategie is een beleid met visie, doelstellingen en een set van strategieën gericht op het verduurzamen van het lokale landbouw- en voedingssysteem. Het ontwikkelen van een strategie is de eerste fase. Het is pas in de implementatie van de strategie (fase 2) en de consolidatie van de resultaten (fase 3), dat de echte winst zit voor een lokaal landbouw- en voedingssysteem. Meer info vind je hier.

Inspiratiebundel Provincie West-Vlaanderen

Naar aanleiding van het event Goed Geboerd, ging FairTradeProvincie West-Vlaanderen op zoek naar hoe fair trade en korte keten elkaar kunnen versterken. Ze bundelden al hun ervaring en tips in een handige inspiratiebundel (hier te downloaden).

Inspiratieboek Voedselstrategie VVSG

Het Netwerk lokale voedselstrategie is een samenwerking tussen VVSG en VLM ter ondersteuning van initiatieven rond lokaal voedsel. Ze maakten dit Inspiratieboek Voedselstrategie, én somden enkele interessante voedselstrategieën van Vlaamse steden en gemeenten op.

Gemeente voor de toekomst

Voor tips rond lokale en duurzame voeding kan je ook terecht bij Gemeente voor de Toekomst. Dit is een initiatief van Bond Beter Leefmilieu en 21 organisaties uit haar netwerk. Zij bundelen een aanbod met concrete acties voor een sterk gemeentelijk klimaatplan. Hier vind je 80 concrete en betaalbare acties (kijk vooral bij Doelstelling 2: een eetbare gemeente).

BioForum

In je aanbestedingen kun je bio als criterium opnemen voor enkele producten of voor een bepaald percentage ervan. Wil je weten hoe je dit aanpakt? Ben je op zoek naar geschikte leveranciers? Dan helpt BioForum je graag verder. Neem contact op via info@bioforumvl.be.

Andere organisaties

Neem zeker ook eens een kijkje bij deze organisaties. Misschien is een samenwerking wel mogelijk in jouw gemeente!

  • Steunpunt Korte Keten: hier kan je terecht met al jouw vragen over korte keten.
  • Boeren & Buren: zijn er mogelijkheden om samen te werken met een lokale Buurderij? In verschillende gemeenten vind je bijvoorbeeld een Buurderij afhaalpunt in de lokale Wereldwinkel.
  • Voedselteams
  • Ga op zoek naar een lokale samentuin, bioboerderij, plukboerderij, voedselbos of csa-initiatief (community supported agriculture).
  • Eva vzw: Doe mee als gemeente/stad aan de campagne Donderdag Veggiedag.
  • Velt (project Samentuinen).
  • Verenigingen zoals Ferm, Femma, Landelijke Gilden,…
  • Samenwerking met de lokale boerenmarkt.

‘Fair trade begint hier’

In 2019 lanceerde FairTradeGemeente de campagne ‘Fair trade begint hier’. Hiermee probeerden we de term ‘eerlijke handel’ open te trekken naar alle boeren wereldwijd. Het gaat niet langer over ‘Noord’ en ‘Zuid’, over ‘hier’ en ‘daar’, maar over één wereld. Landbouwers wereldwijd staan onder druk door te lage en volatiele prijzen. Dat is de realiteit voor landbouwers in Afrika, Latijn-Amerika en Azië, en ook voor landbouwers uit onze streek. Het gaat met andere woorden over een mondiale uitdaging. Er zijn uiteraard grote verschillen tussen landbouwers: sommigen hebben grote bedrijven, toegang tot kapitaal, subsidies en geavanceerde machines. Anderen moeten het dan weer stellen met een afgedankt voetbalveld als terrein, onvoldoende startkapitaal, slechte infrastructuur of gebrekkig sociaal vangnet. Maar er is een belangrijke universele oorzaak achter de mondiale uitdaging voor landbouwers, namelijk de grote concentratie aan macht bij verschillende schakels in de voedselketen. Of anders gezegd: het gebrek aan macht bij de landbouwers, die het integrale voedselsysteem niet kunnen verduurzamen.

NUTTIGE DOWNLOADS

  • Basisvragen – Gebruik deze 5 vragen om na te gaan of je activiteit in aanmerking komt
  • Handleiding criterium 6 (verouderde versie) – Alles wat je moet weten over lokale en duurzame voeding in je gemeente