Lokaal, bio & fair trade

FairTradeGemeenten zetten zich in voor een duurzame samenleving: via hun deelname aan de campagne werken ze mee aan een eerlijke prijs en gezond (werk)klimaat voor boeren wereldwijd. Zowel lokaal, bio als fair trade dragen daartoe bij. Lees in deze folder alles over fair trade, bio en lokaal.

FairTradeGemeente steunt niet enkel producenten uit Afrika, Azië en Latijns-Amerika. De campagne vestigt de aandacht op een eerlijk loon en gezond klimaat voor alle boeren wereldwijd, zo ook de boeren uit onze buurt. Daarom voegden we het 6de criterium toe aan de campagne: lokaal en duurzame voeding. Bepaalde producten kunnen geproduceerd worden in onze streek, en die consumeren we dan ook graag lokaal. Andere producten kunnen echter uitsluitend in een uitheems klimaat geproduceerd worden, en ook voor deze boeren en producten willen we een correcte prijs betalen.

Boeren wereldwijd

Elke voedingsbron, product, zaadje,… heeft een eigen klimaat nodig om in te groeien. Een groot aantal producten, zoals koffie en bananen, kan men enkel in andere landen produceren. Maar veel producten kunnen in België en omstreken geteeld worden, zoals tomaten, melk, kaas, aardappelen, witloof, appelsap,… FairTradeGemeente vindt het belangrijk om zowel de meer dan 1.000 beschikbare fairtradeproducten te kopen, als de voeding die lokaal op een duurzame manier is geproduceerd. Via de campagne van FairTradeGemeente (meer specifiek via het 6de criterium), willen we de lokale boeren en voedselnetwerken die sterk inzetten op duurzaamheid mee ondersteunen.

Laten we bijvoorbeeld beginnen bij het ontbijt: een lekkere boterham met choco, een appel en een tas koffie. De producten en ingrediënten die je nodig hebt voor dit ontbijt, komen uit verschillende continenten. De appel wordt gekweekt enkele kilometers verderop, het meel voor het brood komt uit jouw provincie, de cacaobonen voor de choco en de koffiebonen voor de koffie kunnen enkel geproduceerd worden in warme klimaten. Elke boer die bijdroeg aan jouw ontbijt, verdient een eerlijk loon en gezonde klimaat/werkomstandigheden om deze producten op ons bord te kunnen brengen.

Wat is duurzame consumptie?

De term ‘duurzame consumptie’ werd officieel voor het eerst gebruikt op de UN Earth Summit in 1992. De definitie luidt: “Consumptiepatronen waarbij het gebruik van producten en diensten voorziet in de basisbehoeften van individuen en een betere kwaliteit van leven, met zo weinig mogelijk impact op het milieu, om de volgende generaties hun mogelijkheden om hun behoeften te voorzien niet te ontnemen (UNEP, 2002)”.

  • Lokaal is een rekbaar begrip. Heel wat gemeenten zetten in op lokale en duurzame producten, en ondersteunen de lokale boeren. Maar dat wil niet zeggen dat alle producten ook effectief geproduceerd moeten worden binnen de gemeentegrenzen. Zo lokaal mogelijk is hier de norm.
    Ook al beperk je de transportkosten en dus de impact op het milieu door lokaal te produceren en consumeren, dan kan dit positieve effect volledig tenietgedaan worden als de productiewijze van de producenten niet duurzaam zijn. Bij transport over lange afstand stijgt de milieu-impact van ingevoerde producten bijvoorbeeld niet noemenswaardig, in tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht. Een voorbeeld: Fairtrade rozen uit Kenia hebben een kleinere ecologische voetafdruk dan Nederlandse rozen, hoewel ze met het vliegtuig komen. Hoe dat kan? Dankzij de hoge Oost-Afrikaanse temperaturen is energievretende verwarming overbodig in de Keniaanse rozenkassen.
  • Biologische landbouw en industrie handelt met respect voor zowel de mens, dier als natuur. Eerst en vooral wordt het gebruik van giftige chemicaliën, GGO’s en pesticiden uitgesloten. Dit zorgt ervoor dat de biodiversiteit wordt bewaard, en de natuurlijke hulpbronnen minder worden uitgeput.
  • Fairtrade staat voor eerlijkheid, transparantie en respect, met als doel om de wortels van de structurele ongelijkheid in de wereldhandel aan te pakken. Fairtrade beschermt de rechten van producenten en arbeiders aan het begin van onze voedselketen. Naast deze sociale impact heeft fair trade ook een ecologische impact, aangezien het naast strenge arbeidsvoorschriften ook milieuvoorschriften oplegt. In België is 70% procent van de Fairtrade gecertificeerde producten ook biologisch gecertificeerd.

Concreet beschouwen we een voedingsproduct als duurzaam wanneer tegelijkertijd voor elke pijler aan een aantal voorwaarden wordt voldaan, m.n. Ecologisch (een minimale impact op het milieu: water, lucht, ecosystemen, bodem, energie, biodiversiteit), economisch (een realistische prijs waarin alle productiekosten verrekend worden en een eerlijke vergoeding voor elke schakel in de keten – dus ook voor de producent), en sociaal (een bijdrage tot het algemeen welzijn: gezondheid, voedselveiligheid, arbeidsomstandigheden,…).

Lokaal, bio, fair trade = een duurzame match

Een  studie van Fairtrade Belgium (mei 2020) toont aan dat de consument bereid is om duurzaam te consumeren. Maar ondanks onze goede bedoelingen, krijgen we het moeilijk wanneer we een winkel binnenkomen. Je kent het wel: de rekken puilen uit van de keuzes. In een doorsnee Belgische supermarkt staren meer dan 10.000 voedingsproducten je aan. Hoe vind je je weg in die eindeloze mogelijkheden?

Kiezen is niet verliezen! De bewegingen voor lokale, biologische en Fairtrade-voeding delen, als het er op aan komt, één visie en aanpak: ze verbinden consumenten en producenten die zich inzetten voor een duurzaam voedselsysteem. Wat Fairtrade, bio en lokaal gemeen hebben:

  • opwaardering van de duurzame, familiale landbouw, want ze voedt 70% van de planeet
  • maximale transparantie, zodat we weten wie ons voedsel produceert en hoe het op ons bord terechtkomt
  • korte keten: rechtstreeks, of zo rechtstreeks mogelijk, kopen van de producent
  • eerlijkheid: ervoor zorgen dat de producent een groter deel krijgt van wat de consument betaalt.

Om als consument zo veel mogelijk impact te hebben op je omgeving en de wereld, doe je er goed aan een lokale boer te steunen. Produceert die bio, des te beter. Wanneer lokale landbouw geen optie is, denk dan aan fair trade. De meeste fairtradegecertificeerde producten, zoals koffie, thee, cacao en bananen, kunnen niet in België of een buurland geproduceerd worden. Lokale alternatieven zijn er dus niet. Het komt ook voor dat de producenten van hier niet genoeg kunnen produceren om aan de vraag te voldoen.

Als je wil kiezen voor een voedselketen die meer respect heeft voor mens en milieu, dan biedt een evenwicht tussen bio-, lokale en fairtradeproducten de oplossing. Gebruik ‘bio, lokaal en fair trade’ als eenvoudig handvat om de intentie rond duurzame consumptie om te zetten in de praktijk.

> Ontdek alles over fair trade, bio en lokaal in deze brochure <